భారతదేశం అంటె .......................

భారతదేశం అంటె .......................

ఒకప్పుడు మన విశాల భారతావని ఈ ప్రపంచానికి జగద్గురువుగా వేలుగొందేది. ఇక్కడి ప్రఖ్యాత విశ్వవిద్యాలయాలలో వేలాది విద్యార్థులు, మరెందరో పండితులు, అధ్యాపకులు పనిచేసేవారు. విదేశీ విద్యార్థులు విద్యార్జన కోసం ఈ విశ్వవిద్యాలయాలను ఆశ్రయించేవారు.

తక్షశిల:-

ఇప్పటి వరకూ ప్రపంచ చరిత్రలో అత్యంత పురాతనమైనది, అత్యంత ప్రాముఖ్యమైనదీ "తక్షశిల" విశ్వవిద్యాలయం. ఇది క్రీ.పూ. 700 సంవత్సరాల కాలంలోనే వర్థిల్లింది. అది ఈనాటి పాకిస్తాన్ లోని రావల్పిండి ప్రాంతంలో ఉంది. ఆనాడు అక్కడ సుమారు పదివేలమంది విద్యార్థులు ఉండేవారట. ప్రతి విద్యార్థీ దాదాపు 8 సంవత్సరాలు విద్యాభ్యాసం గావించేవాడట. అందులో 68 రకాలైన రంగాల్లో విద్యాబోధన లభించేది. వానిలో వేదాలు, సంస్కృతం, ప్రపంచ భాషలు, కళలు, వృత్తులు, వ్యాకరణం, వైద్య శాస్త్రం, శస్త్ర శాస్త్రం, యుద్ధ శాస్త్రం, జ్యోతిష్య శాస్త్రం, వ్యాపార శాస్త్రం, ఖగోళ శాస్త్రం, ఆయుర్వేదం వంటివి ముఖ్యమైనవి. అప్పటి "కౌటిల్యుడు" అక్కడే చదువుకుని అక్కడే ఆచార్యుడుగా పనిచేసి విశ్వవ్యాప్తి కీర్తి గడించాడు. పాణిని, జీవకుడు, విష్ణుశర్మ మొదలైన ప్రఖ్యాత ఆచార్యులు కూడా అక్కడి వారే.

నలంద:-

ఇది విశ్వవిద్యాలయాలకు తలమానికం వంటిది. క్రీ.శ. 5వ శాతాబ్దం నుండీ 12 శాతాబ్దం వరకు మహావిద్యాపీఠంగా, బౌద్ధుల ఆలవాలంగా విరాజిల్లినది. నేటి "పాట్నా" నగరపు శివారులోని "బడాగావ్" అనే ప్రాంతంలో దీని శిథిలాలు కనిపిస్తున్నాయి. ఇక్కడ 2000 మంది అధ్యాపకులు, 10000కు పైగా విద్యార్థులు ఉండేవారు. చైనా దేశపు పర్యాటకుడు, పండితుడు అయిన "హ్యూయాన్ సాంగ్" ఇక్కడ ఉండి ఈ విశ్వవిద్యాలయంలో విద్యాభ్యాసం చేసి, ఆ విద్యాలయం నిర్వహణకు, గొప్పతనానికీ ముగ్ధుడై అక్కడే కొంతకాలం ఆచార్యుడుగా కూడా పని చేశాడట. ఈ విశ్వవిద్యాలయ ప్రాంగణంలో అప్పటికే 9 అంతస్తుల భవనాలు, బౌద్ధ స్థూపాలు, మఠాలు, దేవాలయాలు, విద్యార్థి వసతి గృహాలు, సమావేశ మందిరాలు, విశాలమైన, అతి పెద్దదైన గ్రంథాలయం ఉండేవట. ఈ గ్రంథాలయంలో దాదాపు 20 లక్షలు పైబడిన తాళపత్ర గ్రంథాలు ఉండేవట. ఈ నలందా విశ్వవిద్యాలయాన్ని కుమారగుప్తుడు-1 ప్రారంభించాడని చెబుతారు. ఆ తరువాత హర్షవర్థనుడు అనేక స్థూపాలు నిర్మించారు. ఇక్కడే ఆచార్య నాగార్జునుడు, థినేజుడు, ధర్మపాలుడు పనిచేసేవారు. ఆ నాటికే కాశీ, కంచి వంటి నగరాలలో ప్రముఖ విశ్వవిద్యాలయాలు కూడా ఉండేవి. చివరకు క్రీ.శ. 1194లో "భక్తియార్ ఖిల్జీ" ఈ విశ్వవిద్యాలయ విజ్ఞానాన్ని అగ్నికి ఆహుతి గావించాడు. ఆ అగ్నికీలలు గ్రంథాలయాన్ని దహించి వేస్తున్నపుడు భారతీయులు ప్రతిగటించక పోవటం, ఆ విజ్ఞాన సంపదను కాపు గాయకపోవటం ఒక పెద్ద చారిత్రక తప్పిదంగా స్వామి వివేకానంద తన విచారాన్ని వెలిబుచ్చాడు.

గ్రంథాలయాలు :-

ప్రాచీన భారతదేశం, విశ్వగురువుగా ప్రఖ్యాతిగాంచి విద్యానిలయమై విలసిల్లింది. అతి ప్రాచీనమైన పురాతనమైన గ్రంథాలయాలు ఈ భారతావనిలోనే వెలిసినవి. నేటికీ కూడా భారతీయులకు చరిత్ర, విజ్ఞానం పుస్తకీకరించటం చేతకాదనీ, అన్నీ నోటిద్వారానే ప్రచారం చేస్తారని అపవాదు, కాని ఇది నిజం కాదు. విషయ పరిజ్ఞానాన్ని, విద్యను, విజ్ఞానాన్ని అనాదిగా మన వారు పుస్తక రూపంలో(తాళపత్ర గ్రంథాలు) నిక్షిప్తం చేయటం తెలిసినవారు. క్రీ.పూ. 7వ శతాబ్దంలోనే "తక్షశిల" ఎంతో గొప్ప గ్రంథాలయంగా అలరారింది. ఇక నలంద క్రీ.శ. 5-12 శతాబ్దాల మధ్య అతి గొప్ప విశ్వవిద్యాలయం. ఇందులోని గ్రంథాలు అమూల్యమైనవి, అతి విలువైనవీనూ. ఈ గ్రంథాలయాన్ని క్రీ.శ. 1194లో "భక్తియార్ ఖిల్జీ" తగలబెట్టేంత వరకూ అదో అద్వితీయ పుస్తక భాండాగారం. అది దాదాపు 3 మాసాలు అగ్నికీలలకు ఆహుతి అయిందంటే అందలి పుస్తకాల సంఖ్య అంచనా వేసుకోవచ్చును. హున్-టి-సాంగ్ తన యాత్రా గ్రంథంలో "నలందలో - తాము చదువుకోవటానికీ, రాసుకోడానికీ అక్కడి వారు చక్కని వసతులు కల్పించార"ని వివరించాడు. ప్రాచీన గ్రంథాలయాలను "సరస్వతీ భండార్" అనీ, "పుస్తక భండార్" అనీ పిలిచేవారు. గ్రంథాలయాలు 3 రకాలుగా ఉండేవి.

1. తక్షశిల, నలంద, కాశి వంటి విద్యాలయాలలోనూ..

2. రాజ ప్రాసాదాలలోనూ..

3. దేవాలయాలలోనూ గ్రంథాలయాలు ప్రత్యేకంగా నిర్వహించబడేవి.

ఇలా దేవాలయాలలో నిర్వహించబడిన గ్రంథాలయాలలో దక్షిణ భారతదేశంలో - కంచి, శృంగేరి, నాగై, శ్రీరంగం, చిదంబరం మొదలైనవి ముఖ్యమైనవి. రాజమందిరంలో నిర్వహించబడిన గ్రంథాలయాలలో నాయిక రాజులచే నిర్వహించబడిన తంజావూరు "సరస్వతీమహల్" విశిష్టమైనది. పురాతన గ్రంథాలయాలలో నేటికీ మనకు మిగిలినది ఇది ఒక్కటే. 15వ శతాబ్దం నుంచీ ఇక్కడ 45 వేల తాళపత్ర గ్రంథాలు, చిత్రపటాలు, విదేశీ పుస్తకాలు, వేదాలు, పురాణాలు అనేక గ్రంథాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి. బరోడా మహారాజు, జైపూర్ రాజు మాన్ సింగ్, మైసూర్ మహారాజు ఈ గ్రంథాలను ప్రత్యేక శ్రద్ధతో స్వీకరించి గ్రంథాలయాలు నిర్వహించేవారు. పాశ్చాత్యులు ఎన్నో ఉత్తమమైన గ్రంథాలను మన నుంచి దోచుకుని, దాచుకున్నారు. మిగిలినవాటిని కసిదీరా అగ్నికి ఆహుతి చేశారు. అంతటి విజ్ఞాన నిధులు పరుల పాలై, కాలిపోయి బూడిదగా మారిపోయింది. ఇది