*చంద్రుని యొక్క అష్టమ కళ ఏ తిధిన ఉంటుందో అది అష్టమి తిధి అనబడుతుంది

*అమ్మవారి ముఖాన్ని అష్టమి చంద్రుడితో ఎందుకు పోల్చుతారు ?* 

 *చంద్రుని యొక్క అష్టమ కళ ఏ తిధిన ఉంటుందో అది అష్టమి తిధి అనబడుతుంది.*

 అష్టమిరోజున చంద్రుడు సమంగా ఉంటాడు. అంటే అర్ధచంద్రుడు. అగ్నిపురాణంలో అర్ధచంద్రాకారమైన నొసటి ప్రదేశంతో ప్రకాశించే పరమేశ్వరి అని చెప్పబడింది.

*చంద్రుడికి పదహారు కళలున్నాయి.  పాడ్యమి దగ్గరనుంచి పూర్ణిమ వరకు తిథులు పదిహేను.  పదహారవకళ సాక్షాత్తూ సచ్చిదానందస్వరూపిణి అయి ఉన్నది.*

 చంద్రుని యొక్క పదహారుకళలు సూర్యునిలో దాగి ఉంటాయి. శుద్ధ పాడ్యమి అంటే అమావాస్య తరువాత పాడ్యమి నుంచి ప్రతిరోజు ఒక కళ సూర్యుడి నుంచి వచ్చి చంద్రునిలో ప్రవేశిస్తుంది. ఆరకంగా పదిహేను కళలు వచ్చి చంద్రునిలో చేరిన రోజును పూర్ణిమ అంటారు. 

 ఆ తరువాత ప్రతిరోజూ ఒక్కొక్క కళ చంద్రుని నుంచి విడిపోయి సూర్యునిలో చేరిపోతుంది. ఈ రకంగా పదిహేను కళలు చంద్రుని వదలి వెళ్ళిపోయిన రోజును అమావాస్య అంటారు. ఆ రోజు చంద్రుడు కళావిహీనుడు. 

 ఇవే శుక్ల కృష్ణ పక్షాలు. ఈ రెండింటిలోనూ కూడా అష్టమి నాడు చంద్రుడు ఒకే రకంగా ఉంటాడు. అందుచేతనే అష్టమి చంద్రుణ్ణి సమచంద్రుడు అంటారు. ఇతడే అర్ధచంద్రుడు.

 తిథులు నిత్యాస్వరూపాలు. నిత్యలు కళాస్వరూపాలు. నిత్యలు మొత్తం పదహారు. వీటిని గురించి వసిష్టసంహితలో వివరించబడింది.

 ఈ నిత్యల గురించి వామకేశ్వరతంత్రంలోని ఖడ్గమాలలో కూడా చెప్పబడింది.

 *కామేశ్వరి, భగమాలినీ, నిత్యక్లిన్న భేరుండ, వహ్నివాసిని, మహావజ్రేశ్వరి,శివదూతి, త్వరిత, కులసుందరి, నిత్య, నీలపతాక, విజయ, సర్వమంగళ, జ్వాలామాలినీ, విచిత్ర, మహానిత్య* ఇవి పదహారునిత్యలు. 

 ఈ నిత్యలు కళల రూపంలో తిరుగుతుండటం చేతనే చంద్రుడికి వృద్ధి క్షయాలు కలుగుతున్నాయి. శుక్ల కృష్ణ పక్షాలయందున్న తిధులు-నిత్యలు ఈ దిగువ ఇవ్వబడ్డాయి.

                         

1. *పాడ్యమి*

     కామేశ్వరి  -  చిత్ర

2. *విదియ*

    భగమాలిని  -  జ్వాలామాలిని

3. *తదియ*

    నిత్యక్షిన్న  -  సర్వమంగళ

4. *చవితి*

    భేరుండ  -  విజయ

5. *పంచమి*

    వహ్నివాసిని  -  నీలపతాక

6. *షష్టి*

    మహావజ్రేశ్వరి  -  నిత్య

7. *సప్తమి*

    శివదూతి  -  కులసుందరి

8. *అష్టమి*

    *త్వరిత  - త్వరిత*

9. *నవమి*

     కులసుందరి  - శివదూతి

10. *దశమి*

       నిత్య  -  మహావజ్రేేశ్వరి

11. *ఏకాదశి*

       నీలపతాక  -  వహ్నివాసిని

12. *ద్వాదశి*

       విజయ - భేరుండా

13. *త్రయోదశి*

       సర్వమంగళ  - నిత్యకిన్న

14. *చతుర్దశి*

       జ్వాలామాలిని  -  భగమాలిని

15. *పూర్ణిమ*

      చిత్ర  - కామేశ్వరి

 చంద్రుని యొక్క కళలు ఈ రకంగా మారినప్పుడు తిథి ఒకటే అయినప్పటికీ శుక్ల కృష్ణ పక్షాలలో *నిత్యాదేవతలు* వేరుగా ఉంటాయి. ఆ విషయం పైన పట్టిక చూస్తే తెలుస్తుంది. 

 కాని, రెండు పక్షాల యందు అష్టమినాడు మాత్రం *"త్వరిత"* అనబడే నిత్యాదేవతయే ఉంటుంది. దాన్నే *త్వరితాకళ* అని కూడా అంటారు. అనగా ఎటువంటి మార్పు లేనివాడు అష్టమినాటి చంద్రుడు. అందుచేతనే,  *అష్టమినాటి చంద్రునితో దేవి ముఖాన్ని పోల్చటం జరిగింది.*



 గుండ్రని ముఖానికి పైన కిరీటము పెట్టటంచేత, దేవి యొక్క లలాటము అర్థచంద్రాకారంగా అష్టమినాటి చంద్రునిలాగా కనిపిస్తుంది.

 *శ్రీ మాత్రే నమః* 

🙏