పూర్వపీఠిక:
శుక్లాంబరధరం విష్ణుం శశివర్ణం చతుర్భుజం|
ప్రసన్నవదనం ధ్యాయేత్ సర్వ విఘ్నోపశాంతయే||
యస్యద్విరదవక్త్రాద్యాః పారిషద్యాః పరశ్శతం|
విఘ్నం నిఘ్నంతి సతతం విష్వక్సేనం తమాశ్రయే||
వ్యాసం వసిష్ఠనప్తారం శక్తేః పౌత్రమకల్మషం|
పరాశరాత్మజం వందే శుకతాతం తపోనిధిమ్||
వ్యాసాయ విష్ణురూపాయ వ్యాసరూపాయ విష్ణవే|
నమో వై బ్రహ్మనిధయే వాసిష్ఠాయ నమో నమః||
అవికారాయ శుద్ధాయ నిత్యాయపరమాత్మనే|
సదైక రూప రూపాయ విష్ణవే సర్వజిష్ణవే||
యస్య స్మరణమాత్రేణ జన్మసంసారబంధనాత్|
విముచ్యతే నమస్తస్మై విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే||
ఓం నమో విష్ణవే ప్రభవిష్ణవే
శ్రీ వైశంపాయన ఉవాచ
శ్రుత్వా ధర్మా నశేషేణ పావనాని చ సర్వశః|
యుధిష్ఠిరః శాంతనవం పునరేవాభ్యభాషత||
యుధిష్టిర ఉవాచ
కిమేకం దైవతం లోకే కిం వా ప్యేకం పరాయణం|
స్తువంతః కం క మర్చంతః ప్రాప్నుయుః మానవాశ్శుభమ్||
కో ధర్మ స్సర్వధర్మాణాం భవతః పరమో మతః|
కిం జపన్ ముచ్యతే జంతః జన్మసంసారబంధనాత్||
శ్రీ భీష్మ ఉవాచ
జగత్ప్రభుం దేవదేవం అనంతం పురుషోత్తమం|
స్తువన్నా మసహస్రేణ పురుషస్సతతోత్థితః
తమేవ చార్చయన్నిత్యం భక్త్యా పురుషమవ్యయం|
ధ్యాయన్ స్తువన్ నమస్యంశ్చ యజమానస్తమేవ చ||
అనాది నిధనం విష్ణుం సర్వలోక మహేశ్వరం|
లోకాధ్యక్షం స్తువన్నిత్యం సర్వదుఃఖాతిగో భవేత్||
బ్రహ్మణ్యం సర్వధర్మజ్ఞం లోకానాం కీర్తివర్ధనం|
లోకనాథం మహద్భూతం సర్వభూతభవోద్భవమ్||
ఏష మే సర్వధర్మాణాం ధర్మోధికతమో మతః|
యద్భక్త్యా పుణ్డరీకాక్షం స్తవైరర్చే న్నర స్సదా||
పరమం యో మహత్తేజః పరమం యో మహత్తపః|
పరమం యో మహద్బ్రహ్మ పరమం యః పరాయణమ్||
పవిత్రాణాం పవిత్రం యో మంగళానాం చ మంగళం|
దైవతం దేవతానాం చ భూతానాం యో వ్యయఃపితా||
యత స్సర్వాణి భూతాని భవంత్యాది యుగాగమే|
యస్మింశ్చ ప్రళయం యాంతి పునరేవ యుగక్షయే||
తస్య లోక ప్రధానస్య జగనథస్య భూపతే|
విష్ణో ర్నామసహస్రం మే శృణు పాపభయాపహం||
యాని నామాని గౌణాని విఖ్యాతాని మహాత్మనః|
ఋషిభిః పరిగీతాని తాని వక్ష్యామి భూతయే||
విష్ణో ర్నామసహస్రస్య వేదవ్యాసో మహా నృషిః|
ఋషిభిః పరిగీతాని తాని వక్ష్యామి భూతయే||
ఋషిర్నామ్నాం సహస్రస్య వేదవ్యాసో మహామునిః
చందో నుష్టుప్ తథా దేవోః భగవాన్ దేవకీసుతః|
అమృతాం శూద్భవో బీజం శక్తిర్దేవకి నందనః|
త్రిసామా హృదయం తస్య శాంత్యర్థే వినియుజ్యతే||
విష్ణుజిష్ణుం మహా విష్ణుం ప్రభవిష్ణుం మహేశ్వరం|
అనేక రూపదైత్యాంతం నమామి పురుషోత్తమం||
అస్య శ్రీ విష్ణోః దివ్య సహస్రనామ స్తోత్ర మహామంత్రస్య, శ్రీ వేదవ్యాసో భగవాన్ ఋషిః, అనుష్టుప్ఛన్ధః, శ్రీ మహావిష్ణుః పరమాత్మా శ్రీమన్నారాయణో దేవతా, అమృతాంశూద్భవో భానురితి భీజం, దేవకీ నందన స్రష్టేతి శక్తిః, ఉద్భవః క్షోభణోదేవ ఇతి పరమోమన్త్రః, శంఖభృన్నందకీ చక్రీతి కీలకం, శారంగ ధన్వా గదాధర ఇత్యస్త్రం, రధాంగపాణి రక్షోభ్య ఇతినేత్రం, త్రిసామా సామగస్సామేతి కవచం, ఆనందం పరబ్రహ్మేతి యోనిః, ఋతుస్సుదర్శనః కాల ఇతి దిగ్భందః, శ్రీ విశ్వరూప ఇతి ధ్యానం, శ్రీ మహావిష్ణు (కైంకర్యరూపే) ప్రీత్యర్ధే శ్రీ సహస్రనామ స్తోత్రజపే వినియోగః
ధ్యానమ్
క్షీరోదన్వత్ప్రదేశే శుచిమణి విలసత్ సైకతే మౌక్తికానాం
మాలాక్ల్‌ప్తాసనస్ధః స్ఫటికమణి నిభైః, మౌక్తికైః మణ్డితాంగః|
శుభ్రైరభ్రైరదభ్రైః ఉపరి విరచితైః ముక్తపీయూషవర్షైః|
ఆనందీ నః పునీయాత్ అరినళిన గదా శంఖపాణిః ముకుందః||
భూఃపాదౌ యస్యనాభిః వియదసురనిలః చంద్రసూర్యౌచనేత్రే|
కర్ణావాసాశ్శిరోద్యౌః ముఖమపి దహనో యస్యవాస్తేయమబ్ధిః|
అన్తస్థం యస్యవిశ్వం సురనర ఖగగో భోగి గంధర్వ దైత్యైః
చిత్రం రం రమ్యతే తం త్రిభువనవపుషం విష్ణుమీశం నమామి|
శాంతాకారం భుజగశయనం పద్మనాభం సురేశం
విశ్వాకారం గగన సదృశం మేఘవర్ణం శుభాంగం|
లక్ష్మీకాన్తం కమలనయనం యోగిహృద్ధ్యానగమ్యం
వన్దే విష్ణుంభవభయహరం సర్వలోకైక నాధమ్||
మేఘశ్యామం పీతకౌసేయవాసం శ్రీవత్సాంకంకౌస్ధుభోద్భాసితాంగం|
పుణ్యోపేతం పుణ్డరీకాయతాక్షం విష్ణుం వన్దే సర్వలోకైకనాధమ్||
సశంఖ చక్రం సకిరీటకుణ్డలం సపీతవస్త్రం సరసీరుహేక్షణం|
సహారవక్షస్ధల శోభి కౌస్తుభం నమామి విష్ణుం శిరసా చతుర్భుజమ్||
హరిః ఓమ్
విశ్వం విష్ణు ర్వషట్కారో భూతభవ్యభవత్ప్రభుః||
భూతకృత్ భూతభృద్భావో భూతాత్మా భూతభావనః||
పూతాత్మా పరమాత్మా చ ముక్తానాం పరమాగతిః|
అవ్యయః పురుష స్సాక్షీ క్షేత్రజ్ఞోక్షర ఏవ చ||
యోగో యోగవిదాం నేతా ప్రధానపురుషేశ్వరః|
నారసింహవపు శ్రీమాన్ కేశవః పురుషోత్తమః||
సర్వశ్శర్వ శ్శివ స్ధాణుః భూతాది ర్నిధి రవ్యయః|
సంభవో భావనో భర్తా ప్రభవః ప్రభురీశ్వరః||
స్వయంభూశ్శంభు రాదిత్యః పుష్కరాక్షో మహాస్వనః|
అనాది నిధనో ధాతా విధాతా ధారురుత్తమః||
అప్రమేయా హృషీకేశః పద్మనాభో మరప్రభుః||
విశ్వకర్మా మనుస్త్వష్టా స్ధవిష్ఠః స్ధవిరో ధ్రువః||
అగ్రాహ్యాః శాశ్వతః కృష్ణో లోహితాక్షః ప్రతర్దనః|
ప్రభూత స్త్రికకుద్ధామ పవిత్రం మంగళం పరమ్||
ఈశానః ప్రాణదః ప్రాణో జ్యేష్ఠః శ్రేష్ఠః ప్రజాపతిః|
హిరణ్యగర్భో భూగర్భో మాధవో మధుసూదనః||
ఈశ్వరో విక్రమీ ధన్వీ మేధావీ విక్రమః క్రమః|
అనుత్తమో దురాధర్షః కృతజ్ఞః కృతిరాత్మవాన్||
సురేశ శ్శరణం శర్మ విశ్వరేతాః ప్రజాభవః|
అహ స్సవంత్సరో వ్యాళః ప్రత్యయ స్సర్వదర్శనః||
అజ స్సర్వేశ్వర స్సిద్ధః సిద్ధి స్సర్వాది రచ్యుతః|
వృషాకపి రమేయాత్మా సర్వయోగ వినిస్సృతః||
వసు ర్వసుమనా స్సత్యః సమాత్మా సమ్మిత స్సమః|
అమోఘః పుణ్డరీకాక్షో వృషకర్మా వృషాకృతిః||
రుద్రో బహుశిరా బభ్రుః విశ్వయోని శ్శుచిశ్రవాః|
అమృత శ్శాశ్వతః స్ధాణుః వరారోహో మహాతపాః||
సర్వగ స్సర్వవిద్భానుః విష్యక్సేనో జనార్దనః|
వేదో వేదవిదవ్యంగో వేదాంగో వేదవిత్కవిః||
లోకాధ్యక్ష స్సురాధ్యక్షో ధర్మాధ్యక్షః కృతాకృతః|
చతురాత్మా చతుర్వ్యూహః చతుర్దంష్ట్రశ్చతుర్భుజః||
భ్రాజిష్ణు ర్భోజనం భోక్తా సహిష్ణు ర్జగదాదిజః|
అనఘో విజయోజేతా విశ్వయోనిః పునర్వసుః||
ఉపేన్ద్రో వామనః ప్రాంశుః అమోఘ శ్శుచి రూర్జితః|
అతీన్ద్ర స్సంగ్రహా స్సర్గో ధృతాత్మా నియమో యమః||
వేద్యో వైద్య స్సదా యోగీ వీరహా మాధవో మధుః|
అతీన్ద్రియో మహామాయో మహోత్సాహో మహాబలః||
మహాబుద్ధిర్మహావీర్యో మహాశక్తిర్మహాద్యుతిః|
అనిర్దేశ్యవపు శ్శ్రీమాన్ అమేయాత్మా మహాద్రిధృత్||
మహేష్వాసో మహీభర్తా శ్రీనివాస స్సతాంగతిః||
అనిరుద్ధ స్సురానందో గోవిన్దో గోవిదాం పతిః||
మరీచి ర్దమనో హంసః సువర్ణో భుజగోత్తమః|
హిరణ్యనాభః సుతపాః పద్మనాభః ప్రజాపతిః
అమృత్యు స్సర్వదృక్సింహః సన్ధాతా సన్ధిమాన్ స్ధిరః|
అజో దుర్మర్షణ శ్శాస్తా విశ్రుతాత్మా సురారిహా||
గురు ర్గురుతమో ధామః సత్యస్సత్య పరాక్రమః|
నిమిషో నిమిష స్స్రగ్వీ వాచస్పతి రుదారధీః||
అగ్రణీర్ద్రామణీ శ్శ్రీమాన్ న్యాయో నేతా సమీరణః|
సహస్రమూర్ధా విశ్వాత్మా సహస్రాక్షః సహస్రపాత్||
ఆవర్తనో నివృత్తాత్మా సంవృత స్సంప్రమర్దనః|
అహస్సంవర్తకో వహ్ని రనిలోధరణీధరః
సుప్రసాదః ప్రసన్నాత్మా విశ్వ సృగ్విశ్వభుగ్విభుః|
సత్కర్తా సత్కృతస్సాధుః జహ్నుర్నాయణో నరః||
అసంఖ్యేయో ప్రమేయాత్మా విశిష్ట శ్శిష్టకృచ్ఛుచిః|
సిద్ధార్థః సిద్ధసంకల్పః సిద్ధిద సిద్ధి సాధనః||
వృషాహీ వృషభో విష్ణుః వృషపర్వా వృషోదరః|
వర్థనో వర్ధమానశ్చ వివిక్త శ్ర్శుతిసాగరః||
సుభుజో దుర్ధరో వాగ్మీ మహేంద్రో వసుదో వసుః|
నైకరూపో బృహద్రూపః శిపివిష్టః ప్రకాశనః||
ఓజస్తేజో ద్యుతిధరః ప్రకాశాత్మా ప్రతాపనః|
ఋద్ధఃస్పష్టాక్షరో మంత్రః చంద్రాంశుర్భాస్కరద్యుతిః||
అమృతాంశూద్భవో భానుః శశిబిందుస్సురేశ్వరః|
ఔషధం జగత స్సేతుః సత్యధర్మ పరాక్రమః||
భూతభవ్య భవన్నాథః పవనః పావనో నలః
కామహా కామకృత్కాన్తః కామః కామప్రదః ప్రభుః||
యుగాదికృద్యుగావర్తో నైకమాయో మహాశనః|
అదృశ్యోవ్యక్తరూపశ్చ సహస్రజిత్ అనన్తజిత్||
ఇష్టోవిశిష్ట శ్శిష్టేష్టః శిఖణ్ణీ నహుషో వృషః|
క్రోధహా క్రోధకృత్కర్తా విశ్వబాహుర్మహీధరః||
అచ్యుతః ప్రథితః ప్రాణః ప్రాణదో వాసవానుజః|
అపాంనిధి రధిష్ఠానం అప్రమత్తః ప్రతిష్ఠితః
స్కందః స్కందధరో ధుర్యోవరదో వాయువాహనః|
వాసుదేవో బృహద్భానుః ఆదిదేవః పురన్దరః||
అశోక స్తారణ స్తారః శూరశ్శౌరి ర్జనేశ్వరః|
అనుకూల శ్శతావర్తః పద్మీ పద్మనిభేక్షణః||
పద్మనాభోరవిన్దాక్షః పద్మగర్భశ్శరీరభృత్|
మహర్థి ఋద్ధో వృద్ధాత్మా మహాక్షో గరుడధ్వజః||
అతులశ్శరభో భీమః సమయజ్ఞో హవిర్హరిః|
సర్వలక్షణ లక్షణ్యో లక్ష్మీవాన్ సమితింజయః||
విక్షరో రోహితో మార్గో హేతుర్దామోదర స్సహః|
మహీధరో మహాభాగో వేగవానమితాసనః||
ఉద్భవ క్షోభణో దేవః శ్రీగర్భః పరమేశ్వరః|
కరణం కారణం కర్తా వికర్తా గహనో గుహః||
వ్యవసాయో వ్యవస్థానః సంస్థానః స్థానదో ధ్రువః||
పరర్థిః పరమస్పష్టః తుష్టః పుష్టశ్శుభేక్షణః||
రామో విరామో విరజో మార్గో నేయో నయోనయః||
వీరశ్శక్తిమతాం శ్రేష్ఠో ధర్మో ధర్మవిదుత్తమః|
వైకుణ్ఠః పురుషః ప్రాణః ప్రాణదః ప్రణవః పృథుః
హిరణ్యగర్భ శ్శత్రుఘ్నో వ్యాప్తో వాయురధోక్షజః||
ఋతుస్సుదర్శనః కాలఃపరమేష్ఠీ పరిగ్రహః|
ఉగ్రస్సంవత్సరో దక్షో విశ్రామో విశ్వదక్షిణః||
విస్తారః స్ధావర స్ధాణుః ప్రమాణం బీజమవ్యయం|
అర్థో నర్థో మహాకోశో మహాభోగో మహాధనః||
అనిర్విణ్ణః స్థవిష్ఠో భూః ధర్మయూపో మహామఖః|
నక్షత్రనేమిర్నక్షత్రీ క్షమః క్షామస్సమీహనః||
యజ్ఞ ఇజ్యో మహేజ్యశ్చ క్రతుస్సత్రం సతాం గతిః|
సర్వదర్శీ నివృత్తాత్మా సర్వజ్ఞో జ్ఞానముత్తమం||
సువ్రతస్సుముఖసూక్ష్మః సుఘోషస్సుఖదస్సుహృత్|
మనోహరో జితక్రోధో వీరబాహుర్విదారణః||
స్వాపనః స్వవశో వ్యాపీ నైకాత్మా నైకకర్మకృత్|
వత్సరో వత్సలో వత్సీ రత్నగర్భో ధనేశరః||
ధర్మకృబ్ధర్మకృద్ధర్మీ సదసక్షర మక్షరం|
అవిజ్ఞాతా సహస్రాంశుః విధాతా కృతలక్షణః||
గభస్తినేమిస్సత్వస్ధః సింహో భూతమహేశ్వరః|
ఆదిదేవో మహాదేవో దేవోశో దేవభృద్గురుః||
ఉత్తరో గోపతిర్గోప్తా జ్ఞానగమ్యః పురాతనః
శరీరభూతభృద్భోక్తా కపీంద్రో భూరిదక్షిణః||
సోమపో మృతపస్సోమః పురుజిత్పురుసత్తమః|
వినయోజయస్సత్ససన్ధో దాశార్హ స్సాత్వతాం పతిః||
జీవో వినయితా సాక్షీ ముకున్దోమిత విక్రమః|
అమ్భోనిధి రనన్తాత్మా మహోదధిశయో న్తకః||
అజో మహర్హః స్వాభావ్యో జితామిత్రః ప్రమోదనః|
ఆనన్దో నన్దనో నన్దః సత్యధర్మా త్రివిక్రమః
మహర్షిః కపిలాచార్యః కృతజ్ఞో మేదినీపతిః|
త్రిపదస్త్రిదశాధ్యక్షః మహాశృంగకృతాన్తకృత్||
మహావరాహో గోవిన్దః సుషేణః కానాకాంగదీ|
గుహ్యోగభీరో గహనో గుప్తశ్చక్ర గదాధరః||
వేదాస్వ్యాంగో జితఃకృష్ణోదృఢస్సంకర్షణోచ్యుతః|
వరుణో వారుణో వృక్షః పుష్కరాక్షో మహమనాః||
భగవాన్ భగహానన్దీ వనమాలీ హలాయుధః|
ఆదిత్యో జ్యోరిరాదిత్యః సహిష్ణుర్గతిసత్తమః||
సుధన్వా ఖణ్డపరశుః దారుణో ద్రవిణః ప్రదః|
దివిస్పృక్సర్వ దృగ్వ్యాసో వాచస్పతి రయోనిజః||
త్రిసామా సామగస్సామ నిర్వాణం భేషజం భిషక్|
సన్యాసకృచ్ఛమశ్శాన్తో నిష్ఠాశాన్తిః పరాయణమ్||
శుభాంగశ్శాన్తిదస్స్రష్టా కుముదః కువలేశయః|
గోహితో గోపతిర్గోప్తా వృషభాక్షో వృషప్రియః||
అనివర్తీ నివృత్తాత్మా సంక్షేప్తా క్షేమకృచ్ఛివః|
శ్రీవత్సవక్షాః శ్రీవాసః శ్రీపతిః శ్రీమతాం వరః||
శ్రీదశ్శ్రీశః శ్రీనివాసః శ్రీనిధిశ్శ్రీవిభావనః|
శ్రీధరశ్శ్రీకరశ్శ్రేయః శ్రీమాన్ లోకత్రయాశ్రయః||
స్వక్ష స్స్వంగ శ్శతానన్దో నన్దిర్జ్యోతి ర్గణేశ్వరః|
విజితాత్మా విధేయాత్మా సత్కీర్తిశ్ఛిన్న సంశయః||
ఉదీర్ణస్సరతశ్చక్షుః అనీశ శ్శాశ్వతః స్ధిరః|
భూశయో భూషణో భూతిః విశోక శ్శోకనాశనః||
అర్చిష్మా నర్చితః కుంభో విశుద్ధాత్మా విశోధనః
అనిరుద్ధో ప్రతిరధః ప్రద్యుమ్నోమితవిక్రమః||
కాలనేమినిహా శౌరిః శూర శ్శూరజనేశ్వరః|
త్రిలోకాత్మా త్రిలోకేశః కేశవః కేశిహా హరిః||
కామదేవః కామపాలః కామీ కాన్తః కృతాగమః|
అనిర్దేశ్యవపుః విష్ణుః వీరోనంతో ధనంజయః||
బహ్మణ్యోబ్రహ్మకృత్ బ్రహ్మ బ్రహ్మబ్రహ్మ వివర్థనః
బ్రహ్మవిద్బ్రాహ్మణో బ్రహ్మీ బ్రహ్మజ్ఞో బ్రాహ్మణప్రియః||
మహాక్రమో మహాకర్మా మహాతేజా మహోరగః|
మహాక్రతు ర్మహాయజ్వా మహాయజ్ఞో మహాహవిః||
స్తవ్యస్తవప్రియ స్తోత్రం స్తుత స్తోతారణప్రియః|
పూర్ణః పూరయితా పుణ్యః పుణ్యకీర్తి రనామయః||
మనోజవ స్తీర్థకరో వసురేతా వసుప్రదః|
వసుప్రదో వాసుదేవో వసుర్వసుమనా హవిః||
సద్గతి స్సత్కృతిస్సత్తా సద్భూతి స్సత్పరాయణః|
శూరసేనో యదుశ్రేష్ఠః సన్నివాస స్సుయామునః||
భూతావాసో వాసుదేవః సర్వాసు నిలయో నలః|
దర్పహా దర్పదో దృప్తో దుర్ధరో థాపరాజితః||
విశ్వమూర్తిర్మహామూర్తిః దీప్తమూర్తి రమూర్తిమాన్|
అనేకమూర్తిరవ్యక్తః శతమూర్తి శ్శతాననః||
ఏకో నైక స్సవః కః కిం యత్తత్పద మనుత్తమం|
లోకబన్ధు ర్లోకనాథో మాధవో భక్తవత్సలః||
సువర్ణ వర్ణో హేమాంగో వరాంగ శ్చన్దనాంగదీ|
వీరహా విషమ శ్శూన్యో ఘృతాశీ రచల శ్చలః||
అమానీ మానదో మాన్యో లోకఃస్వామీ త్రిలోకధృత్|
సుమేధా మేధజో ధన్యః సత్యమేథా ధరాధరః||
తేజో వృషో ద్యుతిధరః సర్వశస్త్రభృతాం వరః|
ప్రగ్రహో నిగ్రహో వ్యగ్రో నైక శృంగో గదాగ్రజః|
చతుర్మూర్తి శ్చతుర్బాహుః చతుర్వ్యూహః చతుర్గతిః|
చతురాత్మా చతుర్భావః చతుర్వేద విదేకపాత్||
సమావర్తో నివృత్తాత్మా దుర్జయో దురతిక్రమః|
దుర్లభో దుర్గమో దుర్గో దురావాసో దురారిహా||
శుభాంగో లోకసారంగః స్తతన్తు స్తన్తువర్ధనః|
ఇంద్రకర్మా మహాకర్మా కృతకర్మా కృతాగమః||
ఉద్భవ స్సుందర స్సున్దో రత్ననాభ స్సులోచనః|
అర్కో వాజసనః శృంగీ జయన్తః సర్వవిజ్జయీ||
సువర్ణ బిందురక్షోభ్యః సర్వవాగీశ్వరేశ్వరః|
మహాహ్రదో మహాగర్తో మహాభూతో మహానిధిః||
కుముదః కున్దరః కున్దః పర్జన్యః పావనో నిలః|
అమృతాంశోమృతవపుః సర్వజ్ఞః సర్వతోముఖః||
సులభ స్సువ్రత స్సిద్ధః శత్రుజిచ్ఛత్రుతాపనః|
న్యగ్రోధోదుంబరో శ్వత్థః చాణూరాన్ద్ర నిషూదనః||
సహస్రార్చి స్సప్తజిహ్వః సప్తైథా స్సప్తవాహనః|
అమూర్తి రనఘో చింత్యో భయకృద్భయనాశనః||
అణుర్బృహత్కృశః స్థూలో గుణభృన్నిర్గుణో మహాన్|
అధృత స్స్వధృత స్య్సాస్థ్యః ప్రాగ్వంశో వంశవర్థనః||
భారభృత్ కథితో యోగీ యోగీశ స్సర్వకామదః|
ఆశ్రమ శ్శ్రమణః క్షామః సుపర్ణో వాయువాహనః||
ధనుర్ధరో ధనుర్వేదో దణ్డో దమయితా దమః|
అపరాజిత స్సర్వసహో నియన్తా నియమో యమః||
సత్త్వవాన్ సాత్విక స్సత్యః సత్యధర్మపరాయణః||
అభిప్రాయః ప్రియార్హోర్హః ప్రియకృత్ ప్రీతివర్ధనః||
విహాయసగతి ర్జ్యోతిః సురుచిర్హుతభుగ్విభుః|
రవి ర్విరోచన స్సూర్యః సవితా రవి లోచనః||
అనన్తో హుతభుగ్భోక్తా సుఖదో నైకదో గ్రజః|
అనిర్విణ్ణ స్సదామర్షీ లోకాధిష్ఠాన మద్భుతః||
సనాత్సనాతనతమః కపిలః కపిరవ్యయః|
స్వస్తిద స్స్యస్తికృత్ స్వస్తి స్వస్తిభుక్ స్వస్తి దక్షిణః||
అరౌద్రః కుణ్డలీ చక్రీ విక్రమ్యూర్జిత శాసనః|
శబ్దాతిగ శ్శబ్దసహః శిశిర శ్శర్వరీకరః||
అక్రూరః పేశలో దక్షో దక్షిణః క్షమిణాం వరః|
విద్వత్తమో వీతభయః పుణ్యశ్రవణకీర్తనః||
ఉత్తారణో దుష్కృతిహా పుణ్యో దుస్స్యప్న నాశనః|
వీరహా రక్షణ స్సన్తో జీవనం పర్యవస్ధితః||
అనన్తరూపో నన్త శ్రీః జితమన్యుర్భయాపహః|
చతురశ్రో గభీరాత్మా విదిశో వ్యాదిశో దిశః||
అనాది ర్భూర్భువో లక్ష్మీః సువీరో రుచిరాంగదః|
జననో జన జన్మాదిః భీమో భీమపరాక్రమః||
ఆధార నిలయో ధాతా పుష్పహాసః ప్రజాగరః|
ఊర్ధ్వగ స్సత్పథాచారః ప్రాణదః ప్రణవః పణః||
ప్రమాణం ప్రాణనిలయః ప్రాణభృత్ ప్రాణజీవనః
తత్త్వం తత్త్వ విదేకాత్మా జన్మమృత్యు జరాతిగః||
భూర్భువ స్స్యస్తరుస్తారః సవితా ప్రపితామహః|
యజ్ఞో యజ్ఞపతిర్యజ్వా యజ్ఞాంగో యజ్ఞవాహనః|
యజ్ఞభృత్ యజ్ఞకృత్ యజ్ఞీ యజ్ఞభుక్ యజ్ఞసాధనః|
యజ్ఞాన్తకృత్ యజ్ఞగుహ్యం అన్నమన్నాద ఏవచ||
ఆత్మయోని స్స్యయంజాతో వైఖాన స్సామగాయనః|
దేవకీ నన్దన స్స్రష్టా క్షితీశః పాపనాశనః||
శంఖభృత్ నన్దకీ చక్రీ శారంగధన్వా గదాధరః|
రథాంగపాణి రక్ష్యోభ్యః సర్వ ప్రహరణాయుధః||
శ్రీ సర్వప్రహరణాయుధ ఓం నమ ఇతి
వనమాలీ గదీ శారంగీ శంఖీ చక్రీ చ నన్దకీ|
శ్రీమన్నారాయణో విష్ణుః వాసుదేవో భిరక్షతు||
శ్రీ వాసుదేవోభి రక్షతు ఓం నమ ఇతి
ఉత్తర పీఠిక
ఇతీదం కీర్తనీయస్య కేశవస్య మహాత్మనః|
నామ్నాం సహస్రం దివ్యానాం అశేషేణ ప్రకీర్తితమ్||
య ఇదం శృణుయాత్ నిత్యం యశ్చాపి పరికీర్తయేత్
నాశుభం ప్రాప్నుయాత్కించిత్ సో ముత్రేహచమానవః||
వేదాన్తగోబ్రాహ్మణస్స్యాత్ క్షత్రియో విజయీ భవేత్|
వైశ్యో ధనసమృద్ధస్స్యాత్ శూద్ర స్సుఖ మవాప్నుయాత్||
ధర్మార్థీ ప్రాప్నుయాద్ధర్మం అర్థార్థీ చార్ధమాప్నుయాత్
కామానవాప్నుయాత్ కామీ ప్రజార్థీ చాప్ను యాత్ప్రజాః||
భక్తిమాన్య స్సదోత్థాయ శుచిస్తద్గత మానసః|
సహస్రం వాసుదేవస్య నామ్నా మేతత్ ప్రకీర్తయేత్||
యశః ప్రాప్నోతి విపులం యాతి ప్రాధాన్యమేవచ|
అచలాం శ్రియ మాప్నోతి శ్రేయః ప్రాప్నోత్యనుత్తమం||
న భయం క్వచి దాప్నోతి వీర్యం తేజశ్చ విన్దతి|
భవ త్యరోగో ద్యుతిమాన్ బలరూప గుణాన్వితః||
రోగార్తో ముచ్యతే రోగాత్ బద్ధో ముచ్యేత బన్ధనాత్|
భయా న్ముచ్యేత భీతస్తు ముచ్యే తాపన్న ఆపదః||
దుర్గాణ్యతితర త్యాశు పురుషః పురుషోత్తమం|
స్తువ న్నామసహస్రేణ నిత్యం భక్తి సమన్వితః||
వాసుదేవాశ్రయో మర్త్యో వాసుదేవ పరాయణః|
సర్వపాప విశుద్ధాత్మా యాతి బ్రహ్మ సనాతనం||
న వాసుదేవ భక్తానాం అశుభం విద్యతే క్వచిత్|
జన్మ మృత్యు జరా వ్యాధి భయం నైవోపజాయతే|
ఇమం స్తవ మధీయానః శ్రద్ధాభక్తి సమన్వితః|
యుజ్యే తాత్మ సుఖక్షాన్తిః శ్రీ ధృతి స్మృతి కీర్తిభిః||
నక్రోధో న చ మాత్సర్యం న లోభో నా శుభామతిః|
భవన్తి కృత పుణ్యానాం భక్తానాం పురుషోత్తమే||
ద్యౌ స్సచంద్రార్కనక్షత్రం ఖం దిశో భూర్మహోదధిః|
వాసుదేవస్య వీర్యేణ విధృతాని మహాత్మనః||
ససురాసుర గంధర్వం సయక్షోరగ రాక్షసం|
జగద్వశే వర్తతేదం కృష్ణస్య సచరాచరం||
ఇన్ద్రియాణి మనోబుద్ధిః సత్త్వం తేజోబలం ధృతిః||
వాసుదేవాత్మ కాన్యాహుః క్షేత్రం క్షేత్రజ్ఞ ఏవ చ||
సర్వాగమానా మాచారః ప్రథమం పరికల్పితః||
ఆచార ప్రభవో ధర్మో ధర్మస్య ప్రభురచ్యుతః||
ఋషయః పితరో దేవః మహాభూతాని ధాతవః|
జంగమాజంగమం చేదం జగన్నారాయణోద్భవమ్||
యోగో జ్ఞానం తథా సాంఖ్యం విద్యా శ్శిలాది కర్మచ|
వేదశ్శాస్త్రాణి విజ్ఞానం ఏతత్‌సర్వం జనార్దనాత్||
ఏకోవిష్ణు ర్మహద్భూతం పృథగ్భూతా న్యనేకశః|
త్రీన్ లోకాన్ వ్యాప్య భూతాత్మా భుంక్తే విశ్వభుగవ్యయః||
ఇమం స్తవం భగవతో విష్ణోర్వ్యాసేన కీర్తితం|
పఠేద్య ఇచ్ఛేత్ పురుషః శ్రేయః ప్రాప్తుం సుఖానిచ||
విశ్వేశ్వర మజం దేవం జగతః ప్రభుమవ్యయం|
భజన్తి యే పుష్కరాక్షం నతే యాన్తి పరాభవమ్||
నతే యాన్తి పరాభవమ్ ఓమ్ నమ ఇతి
అర్జున ఉవాచ:
పద్మపత్ర విశాలాక్ష పద్మనాభ సురోత్తమ|
భక్తానా మనురక్తానాం త్రాతా భవ జనర్ధన|
శ్రీ భగవానువాచ:
యోమాం నాం సహస్రేణ స్తోతు మిచ్ఛతి పాణ్డవ|
సో హ మేకేన శ్లోకేన స్తుత ఏవ న సంశయః||
స్తుత ఏవ న సంశయ ఓం నమ ఇతి
వ్యాస ఉవాచ:
వాసనాత్ వాసుదేవస్య వాసితం తే జగత్రయం|
సర్వభూత నివాసో సి వాసుదేవ నమోస్తుతే|
శ్రీ వాసుదేవ నమోస్తుత ఓమ్ నమ ఇతి
పార్వత్యువాచ:
కేనోపాయేన లఘనా విష్ణోర్నామ సహస్రకం|
పఠ్యతే పండితిః నిత్యం శ్రోతు మిచ్ఛామ్యహం ప్రభో||
ఈశ్వర ఉవాచ:
శ్రీరామ రామ రామేతి రమే రామే మనోరమే|
సహస్రనామ తత్తుల్యం రామనామ వరాననే|
శ్రీ రామనామ వరానన్ ఓమ్ నమ ఇతి
బ్రహ్మోవాచ:
నమో స్త్వనన్తాయ సహస్రమూర్తయే సహస్రపాదాక్షి శిరోరుబాహవే
సహస్రనామ్నే పురుషాయ శాశ్వతే సహస్రకోటీయుగధారిణే నమః
శ్రీ సహస్ర్రకోటీ యుగధారిణే ఓమ్ నమ ఇతి
సంజయ ఉవాచ:
యత్ర యోగీశ్వరః కృష్ణో యత్ర పార్థో ధనుర్ధరః|
తత్రశ్రీః విజయోభూతిః ధ్రువా నీతిః మతిర్మమ||
శ్రీ భగవానువాచ:
అనన్యాశ్చిన్తయన్తో మాం యే జనాః పర్యుపాసతే||
తేషాం నిత్యాభియుక్తానాం యోగక్షేమం వహామ్యహం||
పవిత్రాణాయ సాధూనాం వినాశాయ చ దుష్కృతామ్||
ధర్మ సంస్థాపనార్థాయ సంభవామి యుగే యుగే||
అర్తా విషణ్ణాశ్శిథిలాశ్చభీతాః ఘోరేషుచవ్యాధిషు వర్తమానాః|
సంకీర్త్యనారాయణ శబ్దమాత్రం విముక్త ధుఃఖాస్సు ఖినోభవన్తి||
యదక్షర పదభ్రష్టం మాత్రాహీనంతు యద్భవేత్|
తత్సర్వం క్షమ్యతాం దేవ! నారాయణ! నమోస్తుతే||
ఇతి శ్రీ మహాభారతే శతసహస్రికాయాం సంహితాయాం వైయాసిక్యాం ఆనుశాస నికపర్వణి మోక్షధర్మే శ్రీ భీష్మ యుధిష్ఠిర సంవాదే శ్రీ విష్ణోః దివ్యసహస్రనామ స్తోత్రం నామ ఏకోన పంచాశదధిక ద్విశతతమోధ్యాయః
ఓమ్ తత్ సత్ సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
![అగస్త్య మహర్షి
వింధ్యుని గర్వ మణచుట
మేరు పర్వతం అన్నింటికన్నా ఎత్తైన పర్వతం. దాని ఎత్తును చూసి భరించలేక ఈర్ష్యతో వింధ్య పర్వతం కూడా దానికంటే ఎత్తుగా ఎదిగి సూర్యుని గమనాన్ని కూడా అడ్డగించసాగింది. దీంతో రాత్రింబవళ్ళూ సక్రమంగా రాక వేద విధులకు ఆటంకం కలగసాగింది. అప్పుడు దేవతలందరూ కలిసి అగస్త్యమునిని ఏదో ఒకటి చేయమని ప్రార్థించారు. వారి ప్రార్థనను మన్నించిన అగస్త్యుడు తన భార్యతో కలిసి ఆ పర్వతం వద్దకు వచ్చాడు. తాము దక్షిణ దిశగా వెళుతున్నామనీ, అంత పెద్ద పర్వతాన్ని ఎక్కి దిగలేమనీ దాని ఎత్తుని తగ్గించుకోమన్నారు. మహర్షులంటే భక్తి ప్రపత్తులు గల వింధ్యుడు తక్షణమే తన ఎత్తుని ఉపసంహరించుకుని వెంటనే వారు నడిచి వెళ్ళడానికి వీలుగా దారి ఇచ్చాడు. తర్వాత అగస్త్యుడు తాము మరలా తిరిగి ఉత్తర దిశగా తిరిగి వస్తామని అప్పటిదాకా అలాగే ఉండమని చెప్పాడు. కానీ మళ్ళీ తిరిగి రానేలేదు. అప్పటి నుంచీ ఇప్పటిదాకా ఆ పర్వతం అలాగే ఉంది. కార్యక్రమాలు యదావిధిగా కొనసాగుతూనే ఉన్నాయి. [1] వేరొక కథనం ప్రకారం-శివ పార్వతుల కళ్యాణానికి ఉత్తరానికి ఋషులందరు హిమాలయలకు వచ్చారు. అప్పుడు వారి శక్తికి ఉత్తరాన భూమి క్రుంగి పొవు చుండడం చూసి శివుడు అందరి శక్తికి ఇంచుమించు సమానమైన అగస్త్యభగవానులను దక్షిణ దిక్కున ఉండమని ఆదేశమిచ్చారు. అప్పుడు అగస్త్యులవారు కళ్యాణం చూడలేక పొతున్నందుకు చింతించుచుండగా వారికి అక్కడనుండి కూడ ప్ర్యత్యక్షంగా చూసే వరాన్ని ప్రసాదించారు. అప్పటి నుండి అగస్త్యులవారు దక్షిణాన ఉన్నారు. వారు మొట్టమొదటి దక్షిణ భాష ఐన తమిళంను పరిచయం చేసారు. తమిళం అతి ప్రాచీన భాష అని అందరికి తెలిసిన విషయమే. వారు మొట్టమొదటి నుండి హిమాలయ పర్వత ప్రాంతాల్లో ఉన్నారన్న గుర్తుగా వారి పేరు మీద ఒక ఊరు కూడా ఉత్తరాఖండ్ కేదార్ నాథ్ వెళ్ళే దారిలో ఉంది. అక్కడ శివాలయం పక్కనే శనీశ్వరాలయం ఉన్నాయి.
వివాహం
మనుస్మృతి ప్రకారం అందరు హిందువుల లాగే అగస్త్యుడు కూడా వివాహం చేసుకుని సంతానం కనాల్సి వచ్చింది. అప్పుడు ఆయన బాగా ఆలోచించి ఒక నిర్ణయానికి వచ్చాడు. ఆయన యోగశక్తిని ఉపయోగించి గుణగణాల్లోనూ, వ్యక్తిత్వంలోనూ అన్నిరకాలుగా ఒక విరాగికి భార్యగా ఉండేందుకు అవసరమైన లక్షణాలు కలిగిన ఒక ఆడశిశువును సృష్టించాడు. ఇదే సమయంలో ఘనకీర్తి కలిగిన విదర్భ రాజు సంతానం లేక భాధపడుతున్నాడు. ఆయన ఒక పుత్రిక కోసం జపతపాదులు చేస్తూ నిరీక్షిస్తున్నాడు. అగస్త్యుడు ఆయన సృష్టించిన శిశువును ఆ రాజు భార్య గర్భంలోకి ప్రవేశపెట్టాడు. పుట్టిన బిడ్డకు ఆ రాజదంపతులు లోపాముద్ర అని నామకరణం చేశారు. ఆమెకు యుక్త వయస్సు రాగానే అగస్త్యుడు ఆమెకు తనతో వివాహం జరిపించాల్సిందిగా రాజును కోరాడు. మొదటగా ఒక విరాగి నుంచి ఈ ప్రతిపాదన విన్నరాజు ఖిన్నుడయ్యాడు. కానీ మానసికంగా వ్యక్తిత్వ పరంగా ప్రతిభాశీలియైన తన కూతురు పట్టుబట్టడంతో ఒప్పుకున్నాడు. దాంతో రాజు వారిద్దరి వివాహం జరిపించాడు.
వాతాపి, ఇల్వలుల కథ
ఒకానొకప్పుడు వాతాపి, మరియు ఇల్వలుడు అనే ఇద్దరు రాక్షసులు నివసించేవారు. వీరు అడవిలో నివసిస్తూ దారిన పోయే బాటసారులను ఒక విచిత్రమైన రీతిలో చంపి తినేవారు. వాతాపికి సులభంగా తను కోరుకున్న జీవి రూపంలోకి మారే విద్య తెలుసు. ఇల్వలుడికి చనిపోయినవారిని బ్రతికించే సంజీవనీ విద్య తెలుసు. ఎవరైనా బాటసారి వచ్చినపుడు వాతాపి ఒక మేక రూపంలోకి మారిపోయేవాడు. ఇల్వలుడు ఒక బ్రహ్మచారి వేషం వేసుకుని అతిథులను భోజనానికి ఆహ్వానించేవాడు. వారు ఆ మేక మాంసాన్ని ఆరగించగానే ఇల్వలుడు వాతాపిని బ్రతికించడానికి సంజీవినీ మంత్రం పఠించేవాడు. అప్పుడు వాతాపి ఆ బాటసారి పొట్టను చీల్చుకుని బయటకు వచ్చేసేవాడు. అలా ఒక సారి అగస్త్యుడు ఆ అరణ్యం గుండా వెళుతుండగా రాక్షస సోదరులు గమనించి ఆయన్ను విందుకు ఆహ్వానించి అందరికీలానే మేక మాంసం వడ్డించాడు ఇల్వలుడు. ఆయన భోంచేసిన తరువాత ఇల్వలుడు యథావిధిగా వాతాపిని బయటకు రప్పించడానికి సంజీవనీ మంత్రం పఠించాడు. కానీ వాతాపి మాత్రం తిరిగి రాలేదు. ఎందుకంటే ఈ విషయం ముందుగా తెలుసుకున్న అగస్త్యుడు జీర్ణం జీర్ణం, వాతాపి జీర్ణం అనగానే వాతాపి జీర్ణమైపోయాడని ఇల్వలుడికి తెలియజేశాడు.](https://fbcdn-sphotos-g-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/q71/s480x480/1235043_655946677763076_1833457449_n.jpg)
